Γιάννης Ρίτσος - «Ο Επαναστάτης» [Ποίημα & Video]

ΠΈΜΠΤΗ, 23 ΙΟΥΝΊΟΥ 2011

Γιάννης Ρίτσος - «Ο Επαναστάτης» [Ποίημα & Video]

Ζωγραφική σε πέτρα του Γ. Ρίτσου

Από το ψηφιακό αρχείο της ΕΡΤ κλέβω σήμερα - περισσότερο ως απάντηση στην χθεσινή ανάρτηση, ένα μικρού μήκους ντοκυμαντέρ για τον Γιάννη Ρίτσο, «τον ποιητή της Ρωμιοσύνης», ο οποίος «αυτοβιογραφείται, μεταφέροντας μνήμες από τα παιδικά του χρόνια, τη ζωή, την εξορία του και αναλύοντας το ποιητικό και εικαστικό έργο του.

[...]Κατά τη διάρκεια της εκπομπής ο Γιάννης Ρίτσος διαβάζει το Ποίημα «Ο Επαναστάτης» από τη συλλογή «Τα Αρνητικά» και αποκαλύπτει αξιόλογα δείγματα της εικαστικής του τέχνης».

Το Ντοκυμαντέρ «Γιάνης Ρίτσος, Ποίηση και Εικόνα» θα το βρείτε ολόκληρο ΕΔΩ ( http://www.ert-archives.gr/V3/public/pop-view.aspx?tid=68575&tsz=0&act=mMainView )

Αλλά πιστεύω θα ήταν λάθος να μην σταθούμε λίγο σε αυτό το τελευταίο ποίημα.Αναγράφω:

Ο Επαναστάτης

Άνθρωποι, δήθεν ανιδιοτελείς, ζητούσαν να τον προστατεύσουν

(προστατευμένοι οι ίδιοι απ τ όνομά του).

Μην κάνεις ετούτο ή τ΄ άλλο- του λέγαν˙

μη δίνεις στόχο, μη λύνεις τα κορδόνια σου ή τη ζώνη σου μπροστά τους,

μη γίνεσαι θύμα κάθε τόσο της ειλικρίνειάς σου.

Εκείνος τους χαμογέλαγε συγκατανευτικά

κι έπαιρνε με τα δυό του δάχτυλα μόνον

ένα ένα τα «μη» τους και τα πέταγε μες το δοχείο απορριμάτων

μαζί με τα ρούχα του.

Κι έτσι γυμνός, ωραίος, επαναστάτης,

φορώντας μονάχα τα τρύπια του (απ τις πολλές ορειβασίες) παπούτσια,

πέρασε κάτω απ' τις ζητωκραυγές και τις κατάρες

και χάθηκε γαλήνιος μέσα στην αθανασία

Και πρέπει αυτή τη στιγμή να παραθέσω ξανά τα λόγια του ίδιου του Ρίτσου:

«Το ποίημα που σας διάβασα είναι από την τελευταία μου παραγωγή, μια συλλογή που έχει τον τίτλο «Τα αρνητικά της σιωπής». Δηλαδή για να μπορέσει κανένας να τα δει αυτά τα ποιήματα, πρέπει να τους κάνει την εμφάνιση, να τα αποκρυπτογραφήσει, ώστε το μαύρο να φανεί άσπρο και το άσπρο μαύρο. Πάντοτε χρειάζεται μια τέτοια αποκρυπτογράφηση . Η ποίηση μιλάει για όλα και για αυτό ακριβώς το λόγο, εξαιτίας της πυκνότητος, απαιτεί μια ανάλογη προσοχή και μιαν ανάλογη διαδικασία έρευνας για να μπορέσει κανένας να υπεισέλθει στο νόημα του ποιήματος Και έτσι ακούσατε τον επαναστάτη[...]»

Προσωπικά για μένα, είναι ένα ποίημα εξαιρετικά αφιερωμένο σε όσους έχουν Ελπίδα και αισθάνονται και είναι Ελεύθεροι. Σε όσους πολεμούν με ένα όραμα που το βιώνουν, ένα όραμα συνάμα προσωπικό αλλά και οικουμενικό, χωρίς προφάσεις και υποκρισίες. Για αυτούς που δεν αντέχουν να ενδύονται άκριτα και σχεδόν άβουλα ιδεολογίες που στο τέλος μπορεί να μην πιστεύουν αλλά και που προτιμούν να προχωρήσουν γαλήνια και ωραίοι με την γύμνια της συνείδησης και της αυθεντικότητάς τους.
Ένα ποίημα αφιερωμένο σε όσους ανίστανται σε κείνους που δεν μιλούν με θεωρίες και δεν γνωρίζουν (πια) κόμματα και παρατάξεις. Σε αυτούς που τελικά θα μείνουν ανήμποροι, ξεγυμνωμένοι και πλανεμένοι σε ένα κόσμο στενό που χωράει ίσα ίσα τους εαυτούς τους....


Και θέλω να κλείσω με λίγα λόγια για την ποίηση όπως την βλέπει ο ίδιος ο ποιητής. Μεταγράφω από το ντοκυμαντέρ:

«Η γραφή της ποίησης δεν είναι ένα πάρεργο, δεν είναι ένα χόμπι, είναι μαι βαθύτατη αναγκαιότητα, και όχι προσωπική αλλά καθολική αναγκαιότητα, δηλαδή όλων των ανθρώπων. Είναι η ανάγκη της επαφής, της επικοινωνίας, της μετάδοσης μια βαθύτατης εμπειρίας και της δημιουργίας ενός πλατύτατου κλίματος αδερφοσύνης, πέρα από τις διαφορές, πολιτικές, ιδεολογικές, παραδοσιακές, θρησκευτικές, φυλετικές, πολύ πιο πέρα. Η ποίηση είναι εκείνη που παραμερίζει εκείνα τα στοιχεία που χωρίζουν τους ανθρώπους, ανακαλύπτει και αναδεικνύει αυτά τα στοιχεία που τους ενώνουν. Για αυτό η λειτουργία της έχει μια εξαιρετικά μεγάλη κοινωνική σημασία και όπως έχουν πει μεγάλοι αισθητικοί «οι Ποιητές είναι οι οργανωτές του κοινωνικού συναισθήματος», και ακόμη, κάποιοι άλλοι έχουν πει: «οι Ποιητές είναι οι αρχιτέκτονες της ανθρώπινης ψυχής».