Σάββατο 25 Ιανουαρίου 2014

Φεουδαλισμός και Δουλοκτητικό Συστήμα-Ναυτικό

Συγνώμη για την παρέμβαση αλλά η αλήθεια είναι κάπου στην μέση.Ναι μεν υπήρχαν εντόνες εξεγέρσεις π.χ. ο Σπάρτακος αλλά και στο τέλος της Ρωμαικής Αυτοκρατόριας- Bacaude-Αρμορική και Δυτική Γαλατία-ΑΛΛΑ μετάξυ της καταρεύσης της Ρωμαικής Αυτοκρατόριας στην Δύση. την περίοδο 407-480 μ.Χ. και την εμφάνιση του φεουδαλισμού περί το 900 μ..Χ.   ανκαι (ο παλαιότερος  "φεουδαλικός" πυργός χρονολογείται στα 998 μ,Χ.βλέπε Dr. David Nicolle "The Age of Charlemagne" Λονδίνο 1984) μεσολαβεί αρκετό χρονικό διαστήμα ώστε να καταστησει την οποιαδήποτε σχεση αιτιού και αποτελεσμάτος μετάξυ τους μάλλον απίθανη.
  Βέβαια όλοι λιγό πολύ ξέρουμε τι έστι δουλοκτητικό συστήμα άρα ας προσπαθήσουμε να ορίσουμε το "ναρκοπέδιο" συμφώνα με την Βυζαντινόλογο Judith Herrin που αποκαλείται ¨"φεουδαλισμός"..Φεουδαλίσμος ήταν ενα συστήμα το οποιο εμφάνιστηκέ στην Δ. Ευρώπη γύρω στον 10ο μ.Χ. αιώνα τα κύρια χαρακτήριστικα του στο κοινωνικο επίπεδο ήταν απο την μια η παρόχη προστασίας από τους ανώτερους στους κατώτερους στην ιεραρχία ενώ από την άλλη οι κατώτεροι οφείλαν ως ανταλάγμα να προσφέρουν υπηρέσεις και υποταγή στους ανωτέρους τους.Στο οικονομικό επίπεδο έχουμε την κυρίαρχια της μεγάλης γεωκτήσιας εναντί του φυτωζουόντος εμπορίου.Στο στρατιωτικό επίπεδο έχουμε την κυρίαρχια του θωρακισμένου Ιππότη και του κάστρου ενάντι των κολήγων πεζικάρίων.Για αυτό το λόγο εξάλλου ο Ιπποτης μονοπώλει συμφώνα με τους χρονικογράφους της επόχης τον τίτλο του “miles”(στρατιώτη) ενώ αντιθέτα οι κολλήγοι πεζικάριοι αποκαλούνται συλλογικά και απαξιωτικά απο τις ίδιες πηγές “gregs” (κοπάδι)
  Ελπίζω να μου συγχωρέθει η υπεραπλούστεση αλλά σε τελική ενάς από τους λόγους για την αναπτύξη του φεούδαλισμού ήταν ακρίβως ή αναγκη για συγκρότηση βαρέος ιππικου για τακτικούς αλλά και για πολτικούς λόγους  όπως π.χ. στην πεδινή  "Σκωτία" του MacBearh (το ιστορικό προσώπο πίω από τον Μακβέθ του Σαιξπήρ ενώ ο θέσμος των "Πρόνοιων" στην περίοδο των Κομνηνών εκινείτο στην ίδια κατευθύνση καθώς οι περισσότεροι δικαιούχοι των 'προνοιών" -"προνοιάριοι" προβλέπονταν να υπηρετήσουν ως βάρυ Ιππικό.Αντιθέτα σε περιόχες όπου δεν επιβλήθηκε το φεουδαλικό συστήμα Ελβετία- Ορείνη "Σκωτια"- περίοχη των Βάσκων-Ιρλανδία αλλά εν μέρει και Βόρεια Ιτάλια το βαρυ Ιππικό είτε δεν υπήρξε είτε είχε μικρότερη σημάσια από π..χ. την πληρώς φεουδαλική Γάλλία .Επίσης αξίζει να σήμειώθει ότι ο Φεουδαλισμός αρχίζει να παρακμάζει ως πολιτικό συστήμα τον 15ο αιώνα όταν οι λεγομένες "Νέες Μοναρχίες" στην Ευρώπη (Αγγλία- Γαλλία- Ισπάνια,-Πορτογαλλία και σε μικρότερο βαθμό Σκωτία- "Γερμανία" -Πολώνια με την χρήση κάνονιών και πρωτογόνων τουφέκιων βρήκαν ένα αποτελεσματικό αντίδοτο στα κάστρα και τους Ιππότες,ενω ούτε ο κατ΄ούσιαν αγγλοουαλικός στρατός του Εκατοεντούς Πολέμου με τους΄de facto επαγγελμάτιες στρατιώτες-τοξότες μπορεί να θεώρηθεί  αμειγώς "φεουδαλικός" εν αντιθέση με τον Γάλλικό στρατο της ίδιας περίοδου
    Το γέγονος ότι οι δουλοπαροίκοι  αντιθέτα με τους δούλους "ήταν δεμένοι με την γή τους" και δεν μπορούσαν να πουλήθουν εξασφάλιζε μια απαραίτητη σταθέρη οικονομική ΄βαση για την συντήρηση των Ιππότων ας μην ξέχναμε έξαλλου ότι στην μετάβαση από την Αρχαιοτητα στον Μεσαιώνα έχουμε παρατηρούμε μεγάλη μειώση πληθησμου στην Δ. Ευρώπη π,χ, οι αρχαιολόγοι στην περιίοδο μετάξυ 4ου-5ου μ.Χ. αιώνων παρατηρούν ότι οι Γαλατικές πολείς  συρικνώνται στο ένα τρίτο της εκτάσης  που είχαν προηγουμένως ενώ οι χρονικογράφοι της περίοδου περιγράφουν την επιδρόμη του Αττιίλα το 451 μ.Χ. στην Γαλατία ως "την νεκρική πύρα της Γαλατίας" ενώ οι επιδρομές των Αράβων, Βικκιγκ, και Μαγύαρων καθύστερησαν ακομα περισοτέρο την δημογράφικη ανακαμψή της Ευρώπης.Εξάλλου δεν υπήρχε πλέον σημαντική ζήτηση για δούλους γιάτι οι τομείς που την συντηρούσαν π.χ. ορυχεία, βοτεχνιές μεγάλης κλιμάκας π..χ. οι υστερορώμαικες fabricae που μνηνονευόνται στο Notitia Dignitatum και κρατική μηχάνη ήταν σε μαρασμό  π.χ. ο Βασίλιας της Γαλλίας είχε μόλις 4 γραφείς-υπαλλήλους, κατάσταση η οποιά ήταν σε αντιθέση με ότι ισχύε στην Ρώμη ή στο "Βυζαντίο ή πιο πρίν στην Αθήνα.
   Με άλλα λογία το δουλοκτήτικο συστήμα στην Αρχαία Ελλάδα και Ρώμη επετρέψε στην υποστηρίξη σχετικά ευαρίθμων στρατών πεζικάριων οπλιτών-φαλλαγιτών-λεγεώναριων οι οποίοι ζούσαν σε ενα οικονομικο συστήμα στο οποίο σημαντικό ρόλο έπαιζε το εμπόριο, π.χ.  οι 30.000 πολιτες της Αρχαίας Αθήνας στον Χρύσο Αιώνα του Περικλή, η στις 4 ετήσιες Ρωμαικές Λεγεώνες του Ρωμαικού Στρατου πρίν τον Μάριο  ενώ ο φεουδαλισμός επετρέψε στον σχηματισμό σχετικά ολιγαριθμών στρατών δομημένων γύρω από το βαρύ ίππικο και οι οποίοι συντηρούνταν από ενα οικονομικό συστήμα στο οποίο τον πρωτεύοντα ρόλο τον επαίζε η γεωργία. π.χ. οι 4000- 8.000 milites-"πρώτο-ιππότες" του Οθώνα Α!  στο Λεχφελντ το 955 μ,Χ.
-------------------------------------------------------------------------------------------------------------------

Η ειρωνεία της υπόθεσης είναι ότι αυτή η υποθέση με τα «Μάρμαρα»  είναι μια ευκαίρια για τον “Independent” να πουλήσει «Βρετανικό πατριωτισμό» κάτι για το οποίο δεν αποτελεί συνήθες χαρακτηριστικό του εν λόγω εντύπου (σκέψου κάτι κοντά στον παλαιό «Ιό» της «Ελευθεροτυπίας») και πιθανόν για τον συγγραφέα  του άρθρου να αποφύγει το Ρ45 και την απόλυση. Εξ άλλου για το έντυπο του Ρόμπερτ Φίσκ μιλάμε, και σε περίπτωση που δεν σου θύμιζει κάτι αυτό το όνομα από τον Ινφογνομώνα ας μου επιτρέψεις να σου υπενθυμίσω ότι ήταν από τους υποστηρικτές των «κακόμοιρών» μουσουλμάνων της Βοσνίας και ότι πάρα την υποστήριξη των Σέρβων στο Κοσσυφοπέδιο, ΄ή στάση του στην παρούσα κρίση στην Ουκρανία  είναι χαρακτηριστικά  επαμφοτερίζουσα….
-----------------------------------------------------------------------------------------------------------------------
α) Ας μου επιστρέψεις στον κατάλογο των προδοτών να προσθέσω ακόμα ΄έναν καθώς σύμφωνα με τις τουρκικές πηγές  (βλέπε Δρ. David ΝicolleManzikertOsprey Publising, Λονδίνο, Αύγουστος 2013), ο στρατιώτης που αιχμαλώτισε τον Ρωμανό Δ! Διογένη ήταν ένας (πρώην) Έλληνας Ghulam (σκλάβος στρατιώτης, ο οι πιο γνωστοί σε μας όροι mamluk= μαμελούκος, και γενίτσαρος δεν υπήρχαν στον 11ο αιώνα), «μικροκαμωμένος, ο οποίος προστέθηκε στον στρατό του Αρπ Ασλάν την τελευταία στιγμή πριν την έναρξη της εκστρατείας» σύμφωνα με τις τουρκικές πηγές που αναφέρονται στο βιβλίο που ανέφερα πριν, ή με άλλα λόγια όπως έχω ακούσει «ο Έλληνας όταν τουρκέψει τουρκεύει δύο φορές»
β) Πάντως γενικά σ΄ότι αφορά την βιβλιογραφία έχω περισσότερη εμπιστοσύνη στον Haldon παρά στον  Δρ. David Νicolle για τον οποίο δεν θα είχα και 100% εμπιστοσύνη όταν περιγράφει συγκρούσεις Χριστιανών και Μουσουλμάνων  από ότι έχω δεί στα βιβλια του για το Μαντζίκερτ ,την Άλωση της Κωνσταντινούπολης  το 1453 και την απελευθέρωση της Γρανάδας από τους Ισπανούς το 1492 εν αντίθεση με το βιβλίο του για τον «Αρθούρο» και τους Αγγλοσαξωνικούς Πολέμους. Μάλλον η περίοδος του ως διδάσκοντα  στο Πανεπιστήμιο του Αμάν της Ιορδανίας τον έχει επηρεάσει. Από την ελληνική βιβλιογραφία που έχω υπόψη θα έλεγα ότι θα ήταν καλή ιδέα για οποίον ενδιαφέρεται να διαβάσει το έργο του Καθηγητή Σαββίδη για το Μαντζίκερτ ,είχε κυκλοφορήσει στα μέσα της δεκαετίας του 1980 από  ένα μικρό εκδοτικό οίκο
γ) Μ΄όλο το σεβασμό αλλά η εικόνα που έχεις ανήκει σε άλλη εποχή καθώς ο  Χριστιανός Ιππότης στα δεξιά φορά πανοπλία από χυτοσίδηρο «τριών τετάρτων» (η πανοπλία δεν κάλυπτε το σώμα κάτω από το γόνατο) και ένα κράνος το οποίο μοιάζει να είναι ανάμεσα στο Ισπανικό “morrion” του 16ου αιώνα και το κράνος “lobster” του 17ου αιώνα και κατά συνέπεια δεν θα μπορούσε να υπάρχει στον 11ο αιώνα. Σε ότι αφορά τον επόμενο πίνακα, καθώς μου άρεσε το έργο του μακαρίτη του Άνκους  Μακμπραίντ μου αρέσε πολύ που έβαλες  έναν πίνακα του  στο άρθρο (αν και θα ήθελα και την άποψη σου ως πλέον ειδικού αναφορικά με την ποιότητα του) Πάντως μου φαίνεται λίγο περίεργο που βάζει τον Βαράγγο δίπλα στον Αυτοκράτορα (αυτόν με το ξανθό γένι και με την πανοπλία που είναι κάπως διαφορετική από αυτήν των Βυζάντινών) να έχει ασπίδα με ταύρο αντί για το «πανταχού παρών» στην Σκανδιναβική  παράδοση κοράκι (το οποίο π.χ. απαντάται στο «διάσημο» λάβαρο “Landwaster   ή  δύο τέτοια ως «κατάσκοποι» του Όντιν, με ονόματα που συμβολίζουν την σκέψη και μνήμη κ.α.)
=========================================================================
Α)O «φεουδαλισμός» ως πολιτικό-οικονομικό σύστημα δεν επέτρεπε την δημιουργία ή την συντήρηση αξιολόγων ναυτικών δυνάμεων καθώς αυτές απαιτούν και προϋποθέτουν εμπόριο το οποίο φυτοζωούσε σε αυτό το σύστημα. Δεν είναι τυχαίο ότι οι ισχυρότερες ναυτικές δυνάμεις στην «φεουδαλική» Ευρώπη ήταν   οι πόλεις κράτη της Ιταλίας και της Χανσεατικής Ένωσης (κέντρα εμπορίου).Οι εξαιρέσεις σε αυτόν τον κανόνα ήταν το βασίλειο της Αραγωνίας (του οποίου όμως η καρδία ήταν η Καταλανική Βαρκελώνη) λόγω ακριβώς του εμπορίου της  προαναφερομένης πόλης και κατά φθίνοντα λόγο (τα πρόσφατα τότε) εκχριστιανισμένα Σκανδιναβικά βασίλεια   λόγω κληρονομίας των Βίκιγκ.Οι υπόλοιπες χώρες είχαν μικρές αναλογικά με το μεγέθους τους ναυτικές  δυνάμεις π.χ. η Αγγλία είχε μόνο τα πλοία των “Cinque Ports”(«Πέντε Λιμένων») στην Νότια Αγγλία οι  οποίοι απολάμβαναν καθεστώς φορολογικής ατέλειας ακριβώς για αυτόν τον σκοπό ενώ η Γαλλία είχε δύο «στόλους» και τρείς «ναυάρχους» αν και ο αυτός ο τίτλος αυτήν την περίοδο δίνονταν και «τιμής ένεκεν» συνήθεια που επέζησε και μετά το τέλος της φεουδαλικής περιόδου  όπως π.χ. στην  μάχη του Floden (1513) στην οποία ένας από τους αρχηγούς των Άγγλων είχε τον τίτλο του «Λόρδου Ναύαρχου» χωρίς όμως να έχει πείρα σε ναυτικά θέματα (στην εν λόγω μάχη διοικούσε  ένα σύνταγμα πεζικού) ή ακόμα και στον Τριακονταετή Πόλεμο στον οποίον ο Αυτοκράτορας της Αγιάς Ρωμαικής Αυτοκρατορίας είχε απονείμει στον πλέον σημαίνοντα στρατηγό  του Βαλενσταίν, τον τίτλο του …. «Ναυάρχου του Παγωμένου Ωκεανού» (Βορείας Θάλασσας) χωρίς ο τελευταίος να έχει την παραμικρή σχέση με θάλασσα.
Β) Αντίθετα η Κίνα από τον 12ο αιώνα μέχρι τα μέσα του 15ου αιώνα ή με αλλά λόγια από την περίοδο των Νότιων Σόγκ (1127) μέχρι την περίοδο των πρώιμων Μίγκ και τον θάνατο του Ναυάρχου Zheng He (1433) με ένα «διάλειμμα» από το 1279 μέχρι το 1368 την περίοδο δηλαδή που οι Μογγόλοι με την δυναστεία Γιουάν  ασκούσαν πλήρη έλεγχο στην Κίνα, (αν και μετά τον θάνατο του Κουμπιλαί Χάν  η δύναμη τους άρχισε να παρακμάζει), γνώρισε αυτό που θα λέγαμε την πρώτη περίοδο  ναυτικής επέκτασης στην Ιστορία της (ίσως τώρα βλέπουμε το ξεκίνημα της δεύτερης). Το κοινό γνώρισμα και στις δύο περιόδους ήταν το γεγονός ότι και δύο δυναστείες εξ ανάγκης ήταν υποχρεωμένες να βασίζονται στην Νότια Κίνα (περιοχή Καντώνας) για την οικονομία τους σε βαθμό που δεν απαντάται σε προγενέστερες ή   μεταγενέστερες Κινέζικες δυναστείες. Ο λόγος για αυτό ήταν ότι οι Νότιοι Σόγκ είχαν ΄χάσει τον έλεγχο της Βόρειας Κίνας για αυτό εξάλλου και ονομάστηκαν «Νότιοι» στους επιδρομείς από την Ευρωασιατική στέπα, προάγγελους, των Μογγόλων του Τζέγκις Χάν, ενώ οι πρώιμοι Μίγκ οι οποίοι ξεκινήσαν από την Νότια Κίνα και απελευθέρωσαν την Βόρεια Κίνα από τους Μογγόλους διαπιστώσαν ότι η δεύτερη περιοχή, έχοντας υποστεί τον Μογγολικό ζυγό για περισσότερο χρόνο από ότι η νότια όπως και την μερική αναρχία της περιόδου μετά τον θάνατο του Κουμπιλαί Χάν  αντί να είναι σε θέση της «κυρίας ατμομηχανής» της Κινεζικής οικονομίας χρειάζονταν εκτεταμένη και πολυέξοδη προσπάθεια «για να ξανασταθεί στα πόδια της» (όπως επίσης και αποικισμό από τον Νότο ενώ συνηθώς ήταν πληθυσμοί από την Βορειά Κίνα  οι οποίοι κινούνταν προς Νότο).Η βασική διαφορά ανάμεσα στην ναυτική επέκταση της περιόδου των Νοτιών Σογκ και αυτή της περιόδου των πρωίμων Μίγκ ήταν το γεγόνος ότι ενώ στην πρώτη περίοδο η επέκταση ήταν κατά βάθος για λόγους επιβίωσης,   στην δεύτερη περίοδο πέρα από τον οικονομικό παράγοντα υπήρχε πλέον και το κίνητρο αποκατάστασης του τρωθέντος στρατιωτικού κύρους της Κίνας (δεν είναι τυχαίο ότι οι πρώτοι αυτοκράτορες της δυναστείας των Μίγκ  είχαν «μιλιταριστικούς» βασιλικούς τίτλους  όπως «απέραντη στρατιωτική δύναμη» για τον Ιδρυτή της δυναστείας). Όταν οι Κινέζικη ηγεσία  αισθάνθηκε ανάμεσα στα άλλα ότι το κύρος της Κίνας είχε ανορθωθεί και ότι η ανόρθωση της Βορείας Κίνας είχε προχωρήσει σε ικανοποιητικό βαθμό αυτά τα κίνητρα για την συντήρηση ναυτικής δύναμης έχασαν την βαρύτητα τους με αποτέλεσμα την ταχεία παρακμή της ναυτικής κινέζικης δύναμης  . Αξίζει να θυμόμαστε ότι πριν και μετά από αυτήν την περίοδο (11ο -15ο αιώνες) η Κίνα είχε γνωρίσει επανελλειμένες  επιδρομές από τους Ιάπωνες (και οπώς γράφει και ο Στήβεν Τουρνουμπούλ  στο σχετικό βιβλίο του «στα μεσαιωνικά κινέζικα οι χαρακτήρες που σημαίναν «πειράτης» σημαίναν και «Ιάπωνας»  
 Γ) Στην Ιβηρική Χερσόνησο  (καθώς δεν έχει πραγματικά νόημα να μιλάμε για Ισπανία και Πορτογαλία πριν τον 16ο αιώνα για την πρώτη και τον 14ο αιώνα για την δεύτερη) είχαμε μια διαφορετική εξέλιξη σε σχέση με τον φεουδαλισμό της Γαλλίας, της Αγγλίας και της Αγίας Ρωμαίικης Αυτοκρατορίας καθώς οι Χριστιάνοι της Ιβηρικής μετά τον 14ο αιώνα  ενθαρυμένοι από την ιδεολογία της Reconquista  , ανακαλύψαν ότι οι επιδρομές και οι κατάκτηση των Μουσουλμάνων γειτόνων τους πέρα από τα «θρησκευτικά» κίνητρα ήταν και οικονομικά προσοδοφόρες  (σ΄ ότι αφορά την Ελληνική Ιστορία αυτήν την περίοδο είχαμε  το ανάλογο φαινομένο με τους Σελτζούκους/Οθωμάνους  akinjei” ελαφρούς ιππείς και η αναλογία είναι πιο αξιοσημείωτη αν αναλογιστούμε ότι η «αιχμή του δόρατος» στην Ιβηρική Reconquista ήταν οι “jinettes”, επίσης ελαφρύ Ιππικό) Οι Πορτογάλοι, έχοντας εκδιώξει τους «Μαυριτανούς» Μουσουλμάνους νωρίτερα από τους «Ισπανούς» συγγενείς τους και μη έχοντας να αντιμετωπίσουν το αντίστοιχο της διάσπασης δυνάμεων σε Καστίλλη, Αραγωνία και δευτερεύοντως Ναβάρα ήταν οι πρώτοι οι οποίοι πέρασαν στο επομένο στάδιο «υπεράσπισης /επέκτασης της πίστεως/οικονομικού βιοπορισμού δια μέσω της λαφυραγωγίας/κατακτήσης» περνώντας από τα άλογα στα πλοία (στην άλλη ‘άκρη της Μεσογείου οι Ιωάννήτες  Ιππότες στην Ρόδο είχαν μια ανάλογη εξέλιξη για καθαρά πρακτικούς λόγους). Οι «Ισπάνοι» (ακριβέστερα οι ενωμένες δυνάμεις της Καστίλης-Αραγγωνίας) ακολουθήσαν τους Πορτογάλους μετά την απελευθέρωση της Γρανάδας το 1492 και οι αποστολές του Φερντιναντο  Κορτέζ  στο Μεξίκο και του Φρανσίσκο Πιζάρο  στο Πέρου ήταν τουλάχιστον ιδεολογικά γνήσια τέκνα της Reconquista και του φεουδαλισμού μέσα στην οποία γεννήθηκε με την σειρά της.
 Πηγές

 Ann Palludan  Chronicles of the Chinese Emperors Timea and Husdon Λονδίνο 1998
David Nicolle “El Cid and the Reconquista ” Osprey Λονδίνο 1988
 Stephen Turnbull Pirate of the Far East: 811-1639,  Osprey Λονδίνο 2007
ΤΙΜΕ LIFE WORD HISTORY (Eλληνική μετάφραση 2000)
 

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου